متن آیین‌نامه اعطای تابعیت ایران به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی که به پیشنهاد معاونت حقوقی رئیس جمهور پس از جلسات متعدد با دستگاههای اجرایی ذی ربط تهیه و به تصویب هیات وزیران رسید به شرح زیر است:
«آیین‌نامه اعطای تابعیت ایران به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی»
هیأت وزیران در جلسه مورخ 31/02/99، به پیشنهاد معاونت حقوقی رییس جمهور و به استناد اصل یکصدوسی‌وهشتم (138) قانون اساسی، آیین‌نامه زیر را در جهت تسهیل اجرای ماده واحده قانون اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی مصوب 02/07/1398 مجلس شورای اسلامی، تصویب کرد:
بخش اول: کلیات
فصل اول-تعاریف
ماده 1 – اصطلاحات مذکور در این آیین‌نامه در معانی مشروح ذیل به کار می‌رود:
الف- قانون: قانون اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی مصوب 02/07/1398 مجلس شورای اسلامی.
ب-ازدواج شرعی: ازدواجی است که مطابق قوانین ایران معتبر باشد؛ اعم از اینکه ثبت شده یا نشده باشد.
پ-پروانه اقامت: سندی است که بر اساس قانون راجع به ورود و اقامت اتباع خارجه در ایران یا مقررات ورود و اقامت اتباع خارجی در مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران، صادرشده یا می‌شود.
ت- متقاضی: اشخاص ذیل متقاضی تلقی می‌شوند:
1 – هر زن ایرانی که با مرد غیرایرانی ازدواج کرده و در نتیجه این ازدواج، دارای فرزند زیر 18 سال باشد.
2 – هر فردی که از مادر ایرانی و پدر غیرایرانی متولد شده و بیش از 18 سال تمام داشته باشد.
ج-زن ایرانی: زنی که پیش از ولادت فرزند، مطابق قوانین و مقررات ایران، دارای تابعیت ایرانی باشد و با مرد خارجی ازدواج کرده باشد.
د- مرجع امنیتی: هریک از دو نهاد امنیتی مندرج در قانون موضوع بند الف این آیین‌نامه یا هر دو نهاد باهم.
فصل دوم –قواعد عمومی
ماده 2- ملاک ایرانی بودن مادر، اسناد سجلی او است.
ماده 3- ملاک ازدواج شرعی مادر ایرانی با پدر خارجیِ فرزند مشمول این قانون، عقدنامه رسمی یا هر سند معتبر قانونی مبنی بر وقوع نکاح یا صدور رأی قضایی (داخلی یا خارجی) مبنی بر وجود رابطه زوجیت اوست.
تبصره 1- احراز وقوع ازدواج‌هایی که از تاریخ لازم‌الاجرا شدن قانون تا زمان انتشار این آیین‌نامه در روزنامه رسمی، صورت گرفته، موکول به ارایه عقدنامه رسمی یا حکم قطعی مرجع قضایی مبنی بر وقوع نکاح شرعی است. در مورد ازدواج‌هایی که پس از انتشار این آیین‌نامه واقع می‌شود، تنها ازدواح ثبت‌شده، ملاک تایید تابعیت فرزندان متولد از این ازدواج‌ها خواهد بود.
تبصره 2-صدور و اجرای حکم قطعی طلاق یا فسخ نکاح، مانع از رسیدگی به درخواست اعلام تابعیت ایرانی برای فرزندان حاصل از ازدواج منتهی به حکم طلاق، نمی‌شود.
ماده 4-فوت مادر، پدر یا فرزند و حجر این افراد، با رعایت تبصره ماده 11 این آیین‌نامه، مانع از درخواست اعلام تابعیت ایرانی برای فرزند، نیست. در صورت فوت یا حجر مادر و نرسیدن فرزند به هجده سالگی، دادستان شهرستان محل اقامت فرزند، پس از انجام تحقیقات و گردآوری مستندات و ادله، درخواست مورد نظر را به استانداری ارایه می‌کند.
تبصره 1-در صورت فوت یا حجر مادر یا حجر فرزند، و وجود قیم منصوب یا قیم اتفاقی یا امین موقت موضوع ماده 1187 قانون مدنی، حسب مورد، افراد مزبور، درخواست و دلایل و مدارک را ارایه می‌کنند.
تبصره2- اقامت فرزند در خارج از کشور، مانع از رسیدگی به درخواست مربوط به وی، نمی‌شود.
ماده 5- تعلق فرزند مشمول این قانون به مادر ایرانی، به موجب گواهی معتبر بیمارستان یا گواهی هر یک از مراکز بهداشتی و درمانی ایرانی که فرزند در آنجا متولد شده و در صورت نبود هر یک از این گواهی‌ها یا تولد طفل در خارج از کشور، با رأی مرجع قضایی (داخلی یا خارجی)، احراز می‌شود.
تبصره- تایید تابعیت ایرانی فرزندانی که در خارج از ایران، از مادر ایرانی متولد شده یا تا زمان تقدیم درخواست موضوع این آیین‌نامه در ایران اقامت قانونی نداشته‌اند یا در زمان تقدیم درخواست، قانوناً مقیم ایران نباشند، بر اساس گواهی ثبت رسمی ازدواج پدر و مادر آنها مطابق مقررات کشور محل تنظیم سند و رعایت قوانین و مقررات احوال شخصیه ایرانیان، صورت می‌پذیرد.
ماده 6- صدور پروانه اقامت برای پدر غیر ایرانیِ فرد مشمول قانون (در صورت نداشتن مشکل امنیتی)، مشروط به تایید و اعلام تابعیت ایرانی فرزند و درخواست کتبی وی برای اقامت در ایران، براساس قوانین و مقررات مربوط، صورت می‌گیرد.
تبصره- در صورتی که پدر خارجی به موجب این قانون اجازه اقامت اخذ کند و پس از آن از زن ایرانی به واسطه صدور حکم طلاق یا فسخ نکاح یا هر طریقی که موجب مفارقت می‌شود، جدا شود، اقامتی که بدین جهت تحصیل کرده، لغو می‌شود.
ماده 7- در صورت اعلام صریح وجود مشکل امنیتی توسط هر یک از دو نهاد امنیتی ذکر شده در قانون ظرف مهلت سه ماهه، عدم موافقت به استانداری مربوط یا نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور، اعلام می‌شود. پس از ابلاغ عدم موافقت توسط استانداری یا نمایندگی مذکور به متقاضی، وی حق دارد ظرف یک سال از این تاریخ، نسبت به اعلام نظر مرجع امنیتی، اعتراض کند. مرجع امنیتی مذکور، پس از دریافت اعتراض، دوباره به موضوع رسیدگی و حداکثر ظرف مهلت سه ماه اظهارنظر می‌کند.
ماده 8- متقاضی می‌تواند تا یک سال پس از وصول پاسخ نهایی، درخواست تجدید نظر خود را به استانداری یا نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور، ارائه کند. این تجدیدنظرخواهی بر اساس نوبت وصول، در کمیسیون تابعیت وزارت کشور مطرح می‌شود. کمیسیون موظف است طبق مقررات، حداکثر ظرف مدت شش‌ماه درخواست را بررسی و تصمیم نهایی خود را اتخاذ و به معترض ابلاغ نماید. این تصمیم قطعی است.
بخش دوم-روند ارائه درخواست، بررسی و صدور شناسنامه و کارت ملی
فصل اول- متقاضیان در ایران
ماده 9- برای شروع روند اعلام تابعیت، متقاضی موظف است درخواست کتبی یا الکترونیکی خود را با اطلاعات کامل و ارائه مستندات به استانداری محل تولد یا اقامت مادر ایرانی فرزند، ارائه نماید. در این تقاضانامه نام، نام خانوادگی، شغل، نشانی محل سکونت و محل کار، مشخصات و مدارک تابعیت پدر فرزند، مشخصات سجلی مادر فرزند و اطلاعات قابل ذکر هویتی فرزند، بیان می‌شود.
تبصره 1- درصورتی که پدر فرزند، مجهول‌المکان باشد یا محل سکونت مشخصی در ایران نداشته باشد یا فرزند با پدر خود زندگی نکند، مادر آخرین محل اقامت پدر فرزند در ایران و یا تاریخ آخرین سکونت مشترک خود با او را به مرجع مربوط، اعلام می‌کند.
تبصره 2- فرزندان بالاتر از هجده سال شمسی که پیش از رسیدن به این سن، سابقه درخواست اعلام تابعیت ایرانی ندارند یا پس از جریان یافتن درخواست مادر، به سن مذکور رسیده باشند، حق دارند درخواست خود را ارایه یا پیگیری نمایند. در صورت جریان یافتن پرونده به درخواست مادر این دسته از فرزندان، ادامه پیگیری از طریق خود فرزند صورت می‌پذیرد. تعیین سن این افراد به عهده استانداری یا نمایندگی سیاسی مرجع رسیدگی است و می‌توانند هر گونه تحقیق لازم باشد، از قبیل اخذ نظر پزشکی قانونی، انجام دهند.
ماده 10- استانداری محل تولد یا اقامت زن ایرانی نسبت به دریافت مدارک هویتی جهت بررسی و تعیین اصالت مدارک و انجام استعلامات مربوط، اقدام می‌کند.
تبصره 1- اداره کل ثبت احوال استان مربوط موظف است، در صورت عدم احراز اصالت مدارک توسط اداره ثبت احوال محل تولد زن ایرانی، مراتب را با ذکر دلایل و نواقص پرونده از طریق استانداری به اطلاع متقاضی برساند. متقاضی که درخواست وی در مرحله بررسی اولیه رد شده باشد، می‌تواند نسبت به تکمیل پرونده اقدام کرده و پس از رفع نواقص، دوباره بررسی پرونده را درخواست کند.
تبصره 2- درصورت وجود اعتراض به اعلام اداره ثبت احوال نسبت به پرونده کامل و نهایی شده از سوی متقاضی، متقاضی می‌تواند ظرف یک سال، اعتراض خود را به استانداری مربوط تسلیم کند.
ماده 11 – ایرانی بودن مادر، ازدواج وی با مرد غیرایرانی و تعلق فرزند به مادر و حصول آن از ازدواج مذکور برای اعلام تابعیت فرزند توسط استانداری، ضروری است و ارائه‌ی اسناد و دلائل مربوط به این موارد به عهده متقاضی و احراز اصالت این موارد به عهده‌ی استانداری‌های سراسر کشور است. در مورد اسناد سجلی نظر اداره ثبت احوال، ملاک است.
تبصره-در صورت فوت مادر، پدر یا فرزند در زمان ارایه درخواست یا پس از آن، ادامه رسیدگی به پرونده در استانداری یا نمایندگی سیاسی، موکول به احراز نسب فرزند با پدر و مادر، در مرجع قضایی است. پس از ارایه حکم قطعی مرجع قضایی، مرجع رسیدگی‌کننده بر اساس مقررات به رسیدگی خود ادامه می‌دهد.
ماده 12- استانداری پس از تأیید صحت موارد فوق، موظف است وجود یا فقدان مشکل امنیتی را از مرجع امنیتی استعلام کند. مرجع امنیتی باید حداکثر ظرف سه ماه نظر خود را جهت اعلام تابعیت ایرانی، صریحاً به استانداری اعلام کند.
تبصره- بررسی، احراز و اعلام وجود مشکل امنیتی در مراجع مذکور، بر اساس دلایل و مستندات فنی، امنیتی و اطلاعاتی قطعی و موجود در رابطه با متقاضی، صورت می‌گیرد.
ماده 13- در صورت عدم ارسال پاسخ روشن ظرف سه ماه مذکور توسط مرجع امنیتی، این امر، فقدان مشکل امنیتی، تلقی می‌شود و در این صورت و در فرض اعلام رسمی فقدان مشکل امنیتی، اداره ثبت احوال محل تولد مادر ایرانی موظف به صدور کارت ملی و شناسنامه برای فرد مورد نظر است. در صورت اعلام صریح وجود مشکل امنیتی از سوی مراجع مذکور، رد درخواست توسط استانداری به متقاضی ابلاغ می‌شود. این تصمیم تا یک سال از زمان ابلاغ آن به متقاضی در کمیسیون تابعیت وزارت کشور قابل تجدید نظر خواهی است. این کمیسیون موظف است ظرف مهلت شش ماه در خصوص این درخواست تصمیم‌گیری نهایی انجام و نتیجه را به متقاضی ابلاغ کند. این تصمیم قطعی است.
ماده 14- در صورت موافقت با درخواست اعلام تابعیت برای فرزند متولد از مادر ایرانی، نتیجه جهت صدور پروانه اقامت پدر توسط استانداری به اطلاع نیروی انتظامی محل اقامت مادر ایرانی می‌رسد. صدور پروانه اقامت مذکور به درخواست کتبی پدر، موکول است.
فصل دوم- متقاضیان در خارج کشور
ماده 15- متقاضی خارج از کشور جهت ارائه درخواست اعلام تابعیت و تشکیل پرونده به نمایندگی سیاسی و کنسولی جمهوری اسلامی ایران در کشور محل سکونت مادر ایرانی مراجعه می‌کند. احراز اصالت مدارک ارائه شده، از جمله، اسناد مربوط به مادر ایرانی، ازدواج وی با مرد غیرایرانی و تعلق فرزند به مادر، به عهده‌ی این نمایندگی است.
ماده 16- نمایندگی موظف است، در صورت نقص مدارک، مراتب را با ذکر دلایل و نواقص پرونده به اطلاع متقاضی برساند. متقاضی که درخواست وی در مرحله بررسی اولیه رد شده، می‌تواند نسبت به تکمیل پرونده اقدام کرده و پس از رفع نواقص، دوباره بررسی پرونده را درخواست کند. در صورت اعتراض به تصمیم نهایی نمایندگی، متقاضی می‌تواند ظرف یک سال مراتب تجدید نظر خواهی خود را به این نمایندگی منعکس کند تا پرونده را جهت بررسی در کمیسیون تابعیت وزارت کشور به آن مرجع ارسال نماید. ترتیب رسیدگی این کمیسیون به شرح مواد (7 و 12) این آیین‌نامه است.
ماده 17- در صورت تأیید مدارک، نمایندگی موظف است پرونده متقاضی را برای دریافت مجوز صدور شناسنامه و کارت ملی به وزارت امور خارجه و سازمان ثبت احوال ارسال کند.
ماده 18- وزارت امور خارجه موظف است پس از ارسال پرونده توسط نمایندگی درخصوص وجود یا فقدان مشکل امنیتی درباره فرد مورد نظر، از وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی استعلام کند. این دو مرجع طبق ترتیبات مقرر در ماده (6) این آیین‌نامه بررسی و اعلام نظر صریح می‌کنند.
ماده 19- پس از تکمیل پرونده و احراز فقدان مشکل امنیتی به شرح هر یک از حالات پیش‌گفته، وزارت امور خارجه مراتب را به نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در کشور محل اقامت مادر ایرانی اعلام تا نسبت به صدور شناسنامه و کارت ملی برای متقاضی، اقدام کند.
ماده 20- در صورتی که پدر غیرایرانی تمایل به اقامت در ایران داشته باشد، می‌تواند با مراجعه به نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در کشور محل اقامت مادر ایرانی صدور روادید ایرانی را برای خود درخواست کند. در صورت ورود پدر غیر ایرانی به کشور، نامبرده می‌تواند از طریق اداره کل اتباع خارجه نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، صدور سند اقامت برای خود را درخواست کند.
بخش سوم – آثار آیین‌نامه
ماده 21- فرزند موضوع قانون و این آیین‌نامه، پس از طی روند مقرر در آیین‌نامه و از زمان تأیید تابعیت ایرانی وی، از حقوق و تکالیف تبعه ایران، برخوردار است.
ماده 22- درخواست‌هایی که قبل از این تاریخ، برای اعلام تابعیت فرزندان موضوع قانون ارائه شده باشد، پس از رفع نقص احتمالی و انطباق با شرایط این آیین‌نامه، مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.
ماده 23- در صورت احراز تقلب یا رفتار غیرقانونی شخص یا اشخاص در ارائه دلایل و مستندات به منظور استفاده از مزایای قانون، استانداری، حسب مورد، ضمن توقف یا پایان دادن به رسیدگی خود، بر اساس احکام قانونی مربوط، علیه اشخاص مذکور طرح دعوا می‌کند. در این صورت، مرجع قضایی صالح، حسب مورد، براساس قوانین حاکم بر رفتار مرتکب یا مرتکبان، آنها را مجازات می‌کند. در صورتی که اعلام تابعیت فرزند ناشی از ازدواج زن ایرانی با مرد غیر ایرانی، بر اساس اسناد یا دلایل خلاف واقع یا نامعتبر صورت گرفته باشد، تابعیت اعلامی و اسناد صادره برآن اساس، با تصمیم استانداری مربوط، ملغی اعلام و مراتب به اشخاص مرتبط، ابلاغ می‌شود. در صورت بی تاثیر بودن رفتار مذکور در اعلام تابعیت، رسیدگی به درخواست تا اتخاذ تصمیم نهایی در استانداری، براساس این مقررات، ادامه می‌یابد.
ماده 24- این آیین‌نامه از زمان تصویب لازم‌الاجراست.
قولنامه های خرید و فروش ملك تا چه حد الزام آور هستند؟
گذشت شاکی در جرم کلاهبرداری چه اثری دارد؟
دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی و صدور دستور موقت مبنی بر جلوگیری از نقل و انتقال
ازدواج زوج مومن با زوجه غیر مومن